Մամուլ
Կոխ ըմբշամարտի առաջնությունը՝ Քաջարանում
Հուլիսի 5-7-ը Քաջարանում կայացավ «Հայկական կոխ» ըմբշամարտի ՀՀ մեծահասակների առաջնությունը, որին մասնակցում էր 9 հավաքական թիմ հանրապետությունից և Արցախից։
Կոխը հայկական ազգային մենամարտի տեսակ է, հնում եղել է տոների, ծիսակատարությունների, արարողակարգերի անբաժանելի մասը: Այն հաճախ դարձել է հայ գրողների համար ստեղծագործական ոգեշնչման աղբյուր, այս մասին հիշատակում կա նաև մեծ լոռեցու՝ Հ. Թումանյանի «Անուշ» անմահ պոեմում:
Սկզբում մարզիկները ավանդական պար են պարել, հետո նոր՝ մենամարտել: Պարտադիր սպորտային հագուստի մաս են կազմել փափուկ կիսաճտքավոր կոշիկները, նաև մարզաչուխաները:
Մարտի տևողությունը ուղիղ 5 րոպե է:
Երկար ժամանակ մարզաձևը մոռացության էր մատնվել՝ պահպանվելով միայն ՀՀ Լոռու, Շիրակի մարզերում և Ջավախքում:
Հայկական կոխ ըմբշամարտի ֆեդերացիայի նպատակն է՝ պահպանել մեր ազգային սպորտային մարզաձևն ու տարածել: Վերջինս վերակազմավորվել է 2015 թվականին:
Ֆեդերացիայի նախագահ, հունահռոմեական ըմբշամարտի 2001 թվականի աշխարհի չեմպիոն Վաղինակ Գալուստյանը (ով ղեկավարում է ֆեդերացիան 2015 թվականից) պատմեց, որ կոխը ոչ միայն սպորտաձև է, այլ նաև՝ մշակույթ, և որ անչափ կարևորում է՝ մարզաձևի մասայականացումը՝ հանրապետության տարբեր մարզերում:
«Այժմ աշխարհում, մասնավորապես ԱՊՀ անդամ երկրներում, մարդիկ անում են հնարավորը՝ ազգային ավանդական մարզաձևերի պահպանման ու տարածման համար: Հայաստանը ևս բացառություն չէ, և հենց այս գործընթացը մենք փորձում ենք իրականություն դարձնել, այն մեր հիմնական նպատակներից է: Մրցաշարի անցկացման վայր ընտրվեց Քաջարանը՝ մի քանի հանգամանքով պայմանավորված. համայնքի ղեկավարության ու մարդկանց՝ շահագրգիռ լինելու, ինչպես նաև մարզադպրոցի՝ նման միջոցառումներ անցկացնելու համար անհրաժեշտ պայմաններով», - նշեց Վ. Գալուստյանը:
Հայաստանի երրորդ հանրապետության պատմության մեջ սա ազգային կոխի երրորդ առաջնությունն էր: Առաջինը կայացել էր Վանաձորում, երկրորդը՝ Սպիտակում: Ի դեպ, նշենք, որ փոքր քաղաքի համար ապորտային մեծ իրադարձություն էր, այն դիտելու, մարզիկներին քաջալերելու էին եկել սպորտի բազմաթիվ սիրահարներ, պարզապես քաղաքացիներ, ակտիվ էին Քաջարանում արդեն մի քանի տարի գործող ամառային բակային ճամբարի սաները:
Սկզբում ցուցադրական ելույթներով հանդես եկան Քաջարանի մարզադպրոցի գեղարվեստական մարմնամարզության սաները, քաղաքի «Զանգեզուր» պարային համույթը և վոկալ խումբը:
ՀՀ դրոշը բարձրացնելու պատիվը տրվել էր Մինսկի եվրոպական խաղերի արծաթե մեդալակիր Դավիթ Գրիգորյանին (Արցախ), ով էլ 90 կգ քաշային կարգում զբաղեցրեց առաջին պատվավոր տեղը:
Նույն քաշային կարգում երկրորդը Հայաստանի ձյուդոյի չեմպիոն Կարեն Ստեփանյանն էր՝ Վանաձորից:
Քաջարանցի մարզիկներից լավագույն արդյունք գրանցեց 90 կգ քաշային Հովհաննես Գրիգորյանը (մարզիչ՝ Քաջարանի մարզադպրոցի տնօրեն, ֆիզիկական կուլտուրայի և սպորտի պատվավոր աշխատող Մերուժան Աթայան), ով նվաճեց բրոնզե մեդալ։
Մրցաշարի կայացման աջակիցներն էին Զանգեզուրի պղնձամոլիբդենային կոմբինատը և Քաջարանի համայնքապետարանը:
Առաջնության ընթացքին հետևում էին ՀՀ կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարար Արայիկ Հարությունյանը, «ԶՊՄԿ» ՓԲԸ գլխավոր տնօրեն Մհեր Պոլոսկովը, Քաջարանի համայնքապետ Մանվել Փարամազյանը, Կապան և Մեղրի համայնքների ղեկավարներ Գևորգ Փարսյանն ու Մխիթար Զաքարյանը:
Պատվավոր հյուրերի թվում էր սամբո ըմբշամարտի աշխարհի կրկնակի չեմպիոն, աշխարհի գավաթակիր Աշոտ Դանիելյանը:
Ֆեդերացիայի նախագահը, օգտվելով առիթից, շնորհակալական խոսք հայտնեց Քաջարան խոշորացված համայնքի ղեկավար Մանվել Փարամազյանին, կոմբինատի ղեկավարությանը՝ ցուցաբերած հոգատար վերաբերմունքի և պատշաճ մակարդակով կազմակերպած աշխատանքի համար:
Լիլիթ Իսրայելյան